تحول در بانکداری با امور مالی غیر متمرکز (DeFi)
فناوری بلاکچین (زنجیره بلوک) و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) با حذف نیاز به واسطه‌ها، در روند سامانه‌های بانکداری و مالی تحولی شگرف ایجاد خواهد کرد. فناوری بلاکچین (زنجیره بلوک) و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) هزینه‌های تراکنش‌های مالی را کاهش داده و خدمات مالی فراگیرتر را ترویج خواهد داد.
این فناوری‌های جدید – برخلاف سیستم‌های متمرکز که به اشخاص ثالث مورد اعتماد مانند بانک‌ها و پردازشگران پرداخت متکی هستند– بر روی شبکه‌های غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بلاک چین عمل می‌کند. این نوآوری، تراکنش‌های مالی همتا به همتا، قراردادهای هوشمند و پروتکل‌های خودکار را ممکن می‌سازد و امکان تبادلات امن و شفاف را بدون نیاز به واسطه‌ها فراهم می‌کند.
بانکداری سنتی چیست؟
سالیان سال، سیستم‌های بانکداری و مالی سنتی ستون فقرات فعالیت اقتصادی بودند و خدمات ضروری مانند پس‌انداز، وام، اعتبار و پردازش پرداخت را ارائه داده‌اند. این نهادها در چارچوبی متمرکز فعالیت می‌کنند، جایی که بانک‌ها و واسطه‌های مالی نقش حیاتی در تسهیل تراکنش‌ها بین افراد، کسب‌وکارها و دولت‌ها ایفا می‌کنند. وظایف اصلی بانک‌های سنتی پذیرش سپرده‌های مالی، دادن وام، ارائه خدمات سرمایه‌گذاری، صدور کارت‌های اعتباری و مدیریت پرداخت هزینه‌های جاری است. سیستم‌های مالی سنتی سطح بالایی از اعتماد و ثبات را حفظ کرده و این اطمینان را داده‌اند که سرمایه‌های مالی بدون مانع و دردسردر اقتصاد جریان پیدا کنند.
ویژگی بارز بانکداری سنتی که مهر تاییدی بر عملیات مالی و بانکی است، اتکا به مقررات و تضمین اعتماد برای مشتریان است. بانک‌های مرکزی در سراسر جهان سیاست‌های پولی کشور خود را مدیریت می‌کنند و با تامین نقدینگی و نظارت بر عملکرد موسسات مالی، مهر اطمینانی برای حفظ ثبات اقتصادی هستند.
باوجود ثبات در بانکداری سنتی و تضمین‌های آن، مدل بانکداری سنتی با چالش‌های متعددی روبرو است. بانکداری سنتی سیستمی وابسته به واسطه‌ها است که همین مساله بعضا منجر به ناکارآمدی‌هایی مانند هزینه‌های بالای تراکنش‌ها، پردازش کُند و دسترسی محدود به خدمات به ویژه در مناطق کم‌برخوردار است.
ظهور بلاکچین
فناوری بلاکچین یک سیستم دفتر کل توزیع شده و غیرمتمرکز است که تراکنش‌ها را به صورت امن، شفاف و تغییرناپذیر در رایانه‌های متعدد ثبت می‌کند. این فناوری در ابتدا به عنوان فناوری زیربنایی بیت کوین توسط یک نهاد ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو در سال 2008 معرفی شده بود. اکنون فناوری بلاکچین پا را فراتر گذاشته و می‌تواند امور مالی را متحول کند.
نوآوری اساسی بلاکچین، توانایی آن در حذف نیاز به یک مرجع مرکزی یا واسطه است، زیرا با بلاکچین اعتماد از طریق الگوریتم‌های رمزنگاری و مکانیسم‌های اجماع ایجاد می‌شود.
در بلاکچین، هر تراکنش در یک "بلوک" گروه‌بندی شده و به بلوک قبلی پیوند داده می‌شود سپس زنجیره‌ای از سوابق را تشکیل می‌دهد که دارای مهر زمان هستند و بدون اجماع شرکت‌کنندگان شبکه، قابل تغییر نیستند. با این فناوری، تراکنش‌ها سریعتر و ارزان‌تر انجام می‌شوند و اتکا به واسطه‌ها کاهش یافته همزمان شفافیت در عملیات مالی افزایش می‌یابد.
از آنجایی که هرگونه تلاش برای دستکاری یک تراکنش واحد مستلزم تغییر همه بلوک‌های بعدی در چندین گره است، ماهیت غیرمتمرکز بلاکچین سطح بالایی از امنیت را بوجود می‌آورد و سیستم را در برابر تقلب و هک مقاوم می‌کند. شفافیت، امنیت و کارایی بلاکچین، آن را به یک راه‌حل امیدوارکننده برای رفع بسیاری از ناکارآمدی‌ها در سیستم‌های سنتی، به‌ویژه در حوزه مالی، تبدیل کرده است.
ظهور دیفای DeFi (امور مالی غیرمتمرکز)
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) یک سیستم مالی جدید مبتنی بر فناوری بلاکچین است که هدف آن بازسازی و بهبود خدمات مالی سنتی بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها، کارگزاران یا صرافی‌ها است. دیفای DeFi سال 2017 با ظهور پلتفرم‌های بلاکچین مانند اتریوم پدیدار شد و قراردادهای هوشمند را فعال کرد. قراردادهای هوشمند، توافق‌نامه‌های خودکاری هستند که تراکنش‌های خودکار و بدون نیاز به اعتماد را ممکن می‌سازند و وام‌دهی، وام‌گیری، معاملات و سایر خدمات مالی را به صورت غیرمتمرکز تسهیل می‌کنند.
برخلاف سامانه‌های مالی سنتی که در آن موسسات متمرکزمسئول تایید تراکنش و مدیریت دارایی هستند، دیفای (امور مالی غیرمتمرکز) روی یک شبکه همتا به همتا کار می‌کند. در شبکه همتا به همتا کاربران مستقیما با برنامه‌های غیرمتمرکز تعامل دارند. این سیستم شفافیت را افزایش می‌دهد زیرا تمام تراکنش‌ها به صورت عمومی در یک بلاکچین ثبت می‌شوند و با حذف واسطه‌ها، هزینه‌ها کاهش می‌یابد. علاوه بر موارد فوق، امور مالی غیرمتمرکز، محدودیت جغرافیایی را حذف کرده و به هر کس که دسترسی به اینترنت دارد اجازه مشارکت می‌دهد.
تاثیر دیفای بر سامانه‌های مالی سنتی
دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز قلمرو اقدامات مالی را متحول خواهد کرد. با دیفای دیگر نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها، کارگزاران مالی و پردازشگران وجود ندارد.. این فناوری نوآورانه امکان نظارت بیشتر بر دارایی‌ها و دسترسی بدون محدودیت جغرافیایی و بدون نیاز به بروکراسی‌های سنتی به طیف گسترده‌ای از خدمات مالی از جمله وام‌دهی، وام‌گیری، معاملات و مدیریت دارایی، سیستم مالی مرسوم را فراهم می‌کند.
سیستم‌های دیفای (DeFi) از طریق ویژگی‌های ذاتی بلاکچین مانند تغییرناپذیری، امنیت رمزنگاری شده و شفافیت، تراکنش‌های بدون نیاز به اعتماد را تضمین می‌کنند و خطر تقلب و خطا را تا حد زیادی کاهش می‌دهند و در عین حال حفظ حریم خصوصی را افزایش می‌دهند. با این حال، ظهور دیفای (DeFi) چالش‌هایی مانند خطرات فناوری و نیاز به اقدامات امنیتی قوی برای جلوگیری از تقلب و تضمین حفاظت از داده‌های کاربر و نیاز به تضمین نظارت قوی را نیز به همراه دارد.
سخن پایانی
دیفای و بانکداری سنتی دو رویکرد مجزا به سامانه‌های مالی هستند. در بانکداری سنتی، موانع متعدد و سختگیرانه برای دسترسی به خدمات مالی مورد انتقاد هستند. به دلیل وجود این قوانین سختگیرانه بخش عظیمی از جمعیت جهانی از دسترسی به مزایای بامور مالی متمرکز محروم هستند چراکه سابقه اعتباری قوی و محکم برای همه وجود ندارد و حضور فیزیکی در مکان خاصی برای همه مقدور نیست. اما دیفای دسترسی کاربران به امور مالی را افزایش داده و هزینه این دسترسی را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر به لطف دیفای، فناوری‌های نوآورانه سریعتر در اختیار همه هستند اما همانطور که گفته شد نگرانی‌هایی در زمینه امنیت و پایبندی به قوانین و مقررات و نظارت قدرتمند وجود دارد.
پایان/