در گذشته، بسیاری از کاربران فکر می‌کردند لینوکس فقط مخصوص برنامه‌نویسان یا مدیران سرورهای حرفه‌ای است، چون محیط کاربری آن مبتنی بر خط فرمان بود و نیاز به دانش فنی زیادی داشت. اما این طرز فکر امروز دیگر درست نیست.
در سال‌های اخیر، توسعه‌دهندگان لینوکس توزیع‌های بسیار ساده‌تری ساخته‌اند که برای کاربران عادی نیز قابل استفاده است. این توزیع‌ها (مانند Ubuntu، Linux Mint و Fedora Workstation) با رابط گرافیکی کاربرپسند، ابزارهای مدیریتی گرافیکی، فروشگاه‌های نرم‌افزاری مشابه اپ‌استور، و قابلیت نصب آسان نرم‌افزارها ارائه می‌شوند.
بنابراین دیگر نیازی نیست برای انجام کارهای ساده، مثل نصب مرورگر یا به‌روزرسانی سیستم، به خط فرمان مسلط باشید. این یعنی لینوکس از نظر دسترس‌پذیری و راحتی کار، فاصله‌ی خودش را با ویندوز و macOS به‌طور چشمگیری کم کرده و حتی در بسیاری موارد از آن‌ها جلوتر رفته.
رابط گرافیکی یا خط فرمان؟ انتخاب با شماست
توزیع‌های امروزی لینوکس به‌قدری کاربرپسند شده‌اند که بسیاری از کارها را می‌توان بدون استفاده از خط فرمان و صرفاً از طریق رابط گرافیکی (GUI) انجام داد. همانند macOS و ویندوز، کاربر می‌تواند برنامه نصب کند، فایل‌ها را مدیریت کند و تنظیمات سیستم را بدون نیاز به تایپ حتی یک خط دستور، مدیریت نماید.
با این حال، گاهی اوقات لازم است (یا شاید هم بخواهید) از ترمینال استفاده کنید. به‌خصوص در شرایطی که لینوکس را بدون محیط دسکتاپ به عنوان یک سرور مستقر کرده باشید. در این صورت، آشنایی با نصب برنامه‌ها از طریق خط فرمان ضروری خواهد بود.
نصب پشته LAMP در لینوکس
فرض کنید قصد دارید یک سرور خانگی راه‌اندازی کنید برای میزبانی وبسایت، استفاده از Nextcloud، اجرای وب‌سرور Apache یا حتی راه‌اندازی یک پلتفرم کامل LAMP (Linux, Apache, MySQL, PHP). بیایید به بررسی چگونگی نصب این پشته روی توزیع‌های محبوب لینوکس بپردازیم.
نصب پشته LAMP در اوبونتو
اوبونتو یکی از محبوب‌ترین توزیع‌های لینوکس است که از مدیر بسته APT بهره می‌برد. برای شروع:
- ابتدا فهرست بسته‌ها را به‌روز کنید:
sudo apt update
2.سپس پشته کامل LAMP را تنها با یک دستور نصب کنید:
sudo apt install lamp-server^ -y
اگر ترجیح می‌دهید اجزای پشته را به‌صورت جداگانه نصب کنید:
- نصب Apache:
sudo apt install apache2 -y
- نصب MySQL:
sudo apt install mysql-server -y
- نصب PHP:
sudo apt install php8.1-fpm php8.1 libapache2-mod-php8.1 php8.1-common php8.1-mysql php8.1-xml php8.1-xmlrpc php8.1-curl php8.1-gd php8.1-imagick php8.1-cli php8.1-imap php8.1-mbstring php8.1-opcache php8.1-soap php8.1-zip php8.1-intl php8.1-bcmath unzip -y
نصب LAMP در AlmaLinux
AlmaLinux که بر پایه Red Hat Enterprise Linux ساخته شده، از مدیر بسته DNF استفاده می‌کند. در این توزیع باید اجزا را به صورت جداگانه نصب کنید:
- نصب Apache:
sudo dnf install httpd -y
- نصب MySQL:
sudo dnf install mysql-server mysql -y
- نصب PHP:
sudo dnf install php -y
نصب پشته LAMP در Arch Linux 
Arch Linux توزیعی قدرتمند و در عین حال مینیمال است که از مدیر بسته pacman بهره می‌برد:
- ابتدا سیستم را به‌روز کنید:
sudo pacman -Syu
2.نصب Apache:
sudo pacman -S apache
3.نصب MySQL:
sudo pacman -S mysql
4.نصب PHP:
sudo pacman -S php php-apache
پارامترهای پرکاربرد pacman:
- S: همگام‌سازی و نصب بسته
- y: بارگیری مجدد دیتابیس بسته‌ها
- u: به‌روزرسانی کل سیستم
نصب LAMP در openSUSE
در openSUSE که از zypper به عنوان مدیر بسته استفاده می‌کند، مراحل نصب به شرح زیر است:
- به‌روزرسانی سیستم:
sudo zypper update
2.نصب Apache:
sudo zypper install apache2
3.نصب MariaDB:
sudo zypper install mariadb mariadb-client mariadb-tools
4.نصب PHP7:
sudo zypper install php7 php7-mysql apache2-mod_php7
الگوی نصب نرم‌افزار در لینوکس
در اغلب توزیع‌های لینوکس (به‌جز Arch)، الگوی کلی نصب نرم‌افزار به صورت زیر است:
sudo PACKAGEMANAGER install SOFTWARE
برای حذف نرم‌افزار نیز از دستور زیر استفاده می‌شود:
sudo PACKAGEMANAGER remove SOFTWARE
مثال نصب مرورگر Firefox:
- Ubuntu:
sudo apt install firefox -y
- AlmaLinux:
sudo dnf install firefox -y
- openSUSE:
sudo zypper install firefox -y
- Arch Linux:
sudo pacman -S firefox
درپایان
نصب نرم‌افزار در لینوکس از طریق خط فرمان، برخلاف تصور عموم، نه تنها دشوار نیست بلکه بسیار ساده، سریع و مؤثر است. کافی‌ست نام مدیر بسته و بسته موردنظر را بدانید. این مهارت به‌ویژه برای کار با سرورهای بدون رابط گرافیکی ضروری است و به شما کنترل کامل‌تری بر روی سیستم‌عامل می‌دهد.
با یادگیری این مفاهیم پایه، شما یک قدم به تبدیل شدن به کاربر حرفه‌ای لینوکس نزدیک‌تر شده‌اید.